• THE PARTICLES (ཕྲད།):

 

​

 

 

 

​
 

Name of the particle is ‘ཚིག་ཕྲད་ཞིང་སོགས། ‘The particles ཞིང་ and so forth’ 

​

Meaning: 
Note: The main meaning is with the ཞིང་ family. ཅིང་ and ཤིང་ families are for spelling only.

 

ཞིང་/ཅིང་/ཤིང་

The lit. meaning of ཞིང་ is ‘[Making] field’.
These are used as conjunctions: while, and, based on, etc.
Note: They are seen or written only after a verb.

 

ཞེས་/ཅེས་

The lit. meaning of ‘ཞེས་’ is 'such [is said]’; it is ‘ཟེར་’ in colloquial.
These are used to quote a specific statement made by someone or in a text and are mostly translated as quotation marks

 

ཞེ་འོ་/ཅེ་འོ་/ཤེ་འོ་

The lit. meaning of ཞེ་འོ་ is 'said so’, it is ཟེར་རོ་ in colloquial.
These are also to quote what is generally said.
They can be written as ཞེའོ་/ཅེའོ་/ཤེའོ་ (without the syllable dot before འོ་)

 

ཞེ་ན་/ཅེ་ན་/ཤེ་ན་

The lit. meaning of ཞེ་ན་ is ‘if say/said’; it is ཟེར་ན་ in colloquial.
These are also to have a quote to condition the following statement. 

 

ཞིག་/ཅིག་/ཤིག་

a) They are translated as the indefinite articles ‘a, an,’. (The definitive article is དེ་).
b) They are translated also as the exclamation mark (!) when they follow an imperative verb [in the commanding mood].

 

• FUNCTIONS (འཇུག་པ།):

 

I. ཞིང་སྒྲ། Base-making conjunction 

II. ཞེས་སྒྲ། Previously-said quotations  

III. ཚིག་ཕྲད་ཞེ་འོ།། Currently-said quotations

IV. ཚིག་ཕྲད་ཞེ་ན། Conditioning quotations

V. ཞིག་སྒྲ། Indefinite article

VI. བྱ་སྐུལ་ཚིག་གྲོགས། Imperative marker

 

I. ཞིང་སྒྲ། 

Base-making conjunction:

 

Translated as ‘while’, ‘and’, ‘based on’, etc.

 

དཔེར་བརྗོད། Examples:

 

1.

 

འཇིག་རྟེན་འདིར་འཚོ་བའི་རྐྱེན་ནི་ཉུང་ཞིང་འཆི་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་ངོ་།།

འཇིག་རྟེན་ world, འདིར་ in this, here, - འཚོ་བ sustaining life,འི་ of, རྐྱེན་ condition, ནི་ as for, (stressing), / ཉུང་ is/are less, ཞིང་ while so, > འཆི་བ dying, འི་ of, རྐྱེན་ condition, ནི་(stressing), / མང་ is/are many, / ངོ་ (finishing particle), །།

In this world, the conditions of sustaining a life are less, and the conditions of dying are more.

​

​

2.

 

ཆོས་ཡང་དག་པ་ཞིག་བསྒྲུབ་འདོད་ན་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་སྤང་བླང་ལ་གཙོ་བོར་བྱ་ཞིང་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་པ་ཡ་མ་བྲལ་བར་ཉམས་སུ་བླང་དགོས་པ་ཡིན།

ཆོས་ Dharma, ཡང་དག་པ་ genuine, ཞིག་ a, an, / བསྒྲུབ་ accomplish, འདོད་ want to, ན་ if, when, > རྒྱུ་འབྲས་ cause and result, ཀྱི་ of, related, སྤང་བླང་ what is to be abandoned and what is to be accepted, ལ་ on, / གཙོ་བོར་ mainly, / བྱ་ to do, ཞིང་ while so, > ལྟ་བ་ view, དང་ and, སྤྱོད་པ་ conduct, - ཡ་མ་བྲལ་བར་ to not be away from being together, / ཉམས་སུ་བླང་ practice, take into experience, དགོས་ need to, པ་ such, to be, / ཡིན is, །

If one wants to accomplish genuine Dharma, one, while being primarily on what is to be accepted and what is to be abandoned in accordance with cause and effects, needs to not be away from the view and conduct.

 

3.

 

སྒོ་གསུམ་མི་དགེ་བའི་ལས་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ཅི་བྱེད་ཚེ་འདིའི་འདུན་མར་སོང་ན་ཚེ་འདིར་བཟང་པོ་དང་མཁས་པ་སོགས་སུ་གྲགས་ཀྱང་དོན་དུ་ལས་མཐའ་ལོག་པ་ཡིན།

སྒོ་གསུམ་ the three doors, མི་དགེ་བའི་ལས་ non-virtuous action, ལ་ in, / སྤྱོད་ behaving, ཅིང་ while, > ཅི་བྱེད་ whatever doing, / ཚེ་འདི this life, འི་ of, འདུན་མ wishing reason, concern, goal, ར་ for, / སོང་ gone, became, ན་ if, when, > ཚེ་འདིར་ in this life, / བཟང་པོ་ good, དང་ and, མཁས་པ་ wise one, scholar, སོགས་སུ་ as such, / གྲགས་ renown, ཀྱང་ even, but > དོན་དུ་ actually, / ལས་མཐའ་ལོག་པ་ one gone wrong in extreme actions, / ཡིན is, །

While the three doors are partaking in non-virtuous actions, if whatever doing has become as this life’s wish, even being renown as a good and wise person and so forth, he/she has actually gone into extreme actions.

 

4.

 

འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ན་རང་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་མི་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད།

འཇིག་རྟེན་ world, གྱི་ of, ཁམས་ realm, འདི་ན་ in this, here, - རང་ oneself, - བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ to be comfortable and happy, - མི་འདོད་ not wanting/willing, པའི་ such related, སེམས་ཅན་ sentient being, ནི་ (emphasizing), / གཅིག་ཀྱང་ even one, / མེད not there, །

In this worldly realm, there is not even one sentient being who doesn’t want oneself to be comfortable and happy. 

 

5.

 

ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན།

ཉོན་མོངས་ affliction, པའི་ who have, སེམས་ཅན་ sentient being, རྣམས་ (plural mark), / སྲིད་པ existence, འི་ of, བདེ་བ་ happiness, ལ་ towards, / ཆགས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་ attach and suffer, བ་ one who, / ཡིན is, །

The afflicted sentient beings are the ones who are attached to possible happiness and suffer. 

 

6.

 

ཡི་དྭགས་ནི་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པས་གདུངས།

ཡི་དྭགས་ hungry ghost, ནི་ (stressing), / བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་ thirst and hunger, པས་ by such, in that/such way, /  གདུངས tormented, །

As for the hungry ghosts, they are tormented by being hungry and thirsty.

 

II. ཞེས་སྒྲ། 

Specifically-said quotations:

 

དཔེར་བརྗོད། Examples:

 

1. Quoting:

 

ཨོ་རྒྱན་ཆེན་པོས། བླ་མ་མ་བརྟགས་དུག་འཐུང་འདྲ། །སློབ་མ་མ་བརྟགས་གཡང་མཆོངས་འདྲ། །ཞེས་གསུངས།

ཨོ་རྒྱན་ཆེན་པོ the Great One from Udhiyana, ས by, །/  བླ་མ་ Master, མ་བརྟགས་ not examined, - དུག་ poison, འཐུང་drinking, - འདྲ is like, །། > སློབ་མ་ disciple, མ་བརྟགས་ not examined, - གཡང་ precipice, མཆོངས་ jumped, - འདྲ is like, །། < ཞེས་ (quoting), / གསུངས Said, །

The Great One from Udhiyana said: ”A master not checked is like drinking poison; a disciple not checked is like jumping down a cliff."

 

2.

 

ཐུབ་པས་ང་ནི་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་མཆོག་ཅེས་གསུངས།

ཐུབ་པ Muni, the capable one, Buddha, ས་ by, / ང་ I, ནི་ (stressed), - འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ in this world, - མཆོག་ supreme, < ཅེས་ (quoting) / གསུངས Said, །

The Buddha Shakya Muni said: ”I am the supreme one in this world."

 

3.

 

མདོ་ལས། དད་པ་མེད་པའི་མི་རྣམས་ལ། །དཀར་པོའི་ཆོས་ནི་མི་འབྱུང་སྟེ། །ས་བོན་མེ་ཡིས་ཚིག་པ་ལ། །མྱུ་གུ་སྔོན་མོ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས།

མདོ་ Sutras, ལས from, ། / དད་པ་མེད་པ faithless, འི་ of, མི་རྣམས་ people, ལ to, for, །། - དཀར་པོའི་ཆོས་ pure/genuine Dharma, ནི་ (stressing), - མི་འབྱུང་ not arise, སྟེ for instance, > ས་བོན་ seed, - མེ་ fire, ཡིས་ by, - ཚིག་པ་ đốt, ཚིག་པ་ burnt, ལ for, to, །། - མྱུ་གུ་ sprout, སྔོན་མོ་ fresh/new, ཇི་བཞིན་ likewise, - ནོ (finishing particle), །། ཞེས་ such, / གསུངས Said, ། 

In the Sutras, it is said: ”For the people who have no faith, genuine Dharma will not develop, just as new sprout to burnt seeds."  

 

4. Titling:

 

༄༅། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།

༄༅། ། (head letter), བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ Bodhisattva, འི་ of, སྤྱོད་པ་ conduct, way, ལ་ into, - འཇུག་པ་ engaging, < ཞེས་བྱ་བ་ that which is to be stated as, / བཞུགས་ inhere, abide, སོ (finishing particle), །།

Engaging into the Ways of Bodhisattvas (note: this is the full name of the text)

 

5. Highlighting:

 

ཐར་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་ཐར་ཏེ། ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་གསུམ་གང་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་ཀྱང་ཐར་པ་ཡིན།

ཐར་པ་ liberation, to have liberation, ཞེས་བྱ་བ་ to say such as, ནི as for, (stressing), ། /  འཁོར་བ་ Samsara, སྡུག་བསྔལ་ suffering, གྱི་ of, རྒྱ་མཚོ་ ocean, ཆེན་པོ་ great, big, འདི་ this, ལས་ from, / ཐར་ liberat[ed], ཏེ and then, and, ། ། >  ཉན་ཐོས་ Shravakas, རང་རྒྱལ་ Pratyeka, རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ Complete Perfection, གསུམ་ three, གང་ which, གི་ of, གོ་འཕང་ state, / ཐོབ་ attained, ཀྱང་ ever, > ཐར་པ་ [to have] liberation, / ཡིན là, །

As for ‘to have liberation', it is to have liberation from Samsara, the great ocean of sufferings, and to have attained whichever state of the three, the Charvakas, the Pratyakas, and the Complete Perfection. 

 

​

6.

 

འདི་ནི་སྐྱེས་ནས་མ་ཤིའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་མཐོང་པའམ་ཐོས་པ་ལྟ་ཅི། དེ་ཤིའམ་མ་ཤི་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ངེས།

འདི་ this, ནི་ (stressing), / སྐྱེས་ born, ནས་ and then, after that, མ་ཤི not died, འོ་ (finishing particle), ཞེས་བྱ་བ་ to say such as, དེ་ལྟ་བུ་ like such, such, / མཐོང་པ to have seen, འམ་ or, ཐོས་པ་ / ལྟ་ཅི། > དེ་ - ཤི died, འམ་ or, མ་ཤི་ not died, སྙམ་དུ་ pondering, - ཐེ་ཚོམ་ཟ་ have doubt, བ་ that, ཙམ་ mere, much, ཡང་ even, / མེད་ not there, པར་ such way, / ངེས is certain, །

There is no need to mention whether such saying that ‘This is born but does not die’ is something that has been seen or heard of; it is certain that no one has ever had doubt, pondering whether: "This [will] die or not".

​

​

7.

 

དད་པ་ནི་འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། དད་པའི་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ། །ཉིན་མཚན་དགེ་བའི་ལམ་ལ་སྦྱོར། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིན།

དད་པ་ faith, ནི་ as for, / འཕགས་པ Noble One, འི་ of, ནོར་ wealth, jewel, བདུན་ seven, གྱི་ of, among, གཙོ་བོ་ main, / ཡིན་ is, ཏེ and, ། > དད་པའི་འཁོར་ལོ་ wheel of the faith, རིན་པོ་ཆེ precious, །། - ཉིན་མཚན་ days and nights, - དགེ་བའི་ལམ་ virtuous way, ལ་ in, - སྦྱོར engage, deal, ། །ཞེས་པ་ལྟར་ as [how] it is said, / ཡིན is, །

As for faith, it is the main of the seven jewels of the Noble One, and it is, as it is said ‘The precious wheel of faith engages days and nights in a virtuous way.’

 

III. ཚིག་ཕྲད་ཞེ་འོ།

Generally-said quotations:

 

དཔེར་བརྗོད། Examples:

 

1. 

 

སེམས་བཟང་ན་ས་དང་ལམ་ཡང་བཟང་ཞེ་འོ།།

སེམས་ mind, / བཟང་ good, ན་ if, when, > ས་ place, state, དང་ and, ལམ་ way, path, ཡང་ also, as well, / བཟང་ good, ཞེ་ it says, འོ (finishing particle), །།

It is said, ‘If the mind is pure, the place and ways are good as well.’

 

2. 

 

བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལ་ཤ་ཚའི་ཁ་ལ་གཏམ་སྙན་མེད་ཅེ་འོ།།

བོད་ Tibet, ཀྱི་ of, གཏམ་དཔེ་ proverb, ལ་ in, > ཤ་ཚ beloved, affection, འི་ of, ཁ་ mouth, ལ་ in, / གཏམ་སྙན་ gentle words, / མེད་ not there ཅེ་ says, འོ (finishing particle), །།

In a Tibetan proverb, it is said, ‘There are no gentle words from a beloved one.’

​
 

3.

 

འཇིག་རྟེན་ན་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་མང་པོ་ཡོད་ན་ཕྱུག་པོར་རྩིས་ཤེ་འོ།།

འཇིག་རྟེན་ན་ in the world, / རྒྱུ་ནོར་ wealth, ལོངས་སྤྱོད་ enjoyment, མང་པོ་ many, - ཡོད་ there is/are, ན་ if, when, -   ཕྱུག་པོ rich, ར་ as, / རྩིས་ counted, ཤེ་ it says, འོ (finishing particle), །།

In the world, it is said, ‘If one has a lot of wealth and enjoyments, one is counted as rich.’

 

​

​

IV. ཚིག་ཕྲད་ཞེ་ན། 

Conditioning quotes:

 

དཔེར་བརྗོད། Examples:

 

1.

 

བླ་མ་མཁས་པ་དག་ལ་རྟག་ཏུ་བསྟེན་པར་བྱ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་མཁས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་འབྱུང་། །

བླ་མ་མཁས་པ་ wise master, དག་ལ་ on them/ རྟག་ཏུ་ always, / བསྟེན་པར་བྱ is to be relied, ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ If one asks, ‘Why?’. The reason is:, If one asks, ‘Because of what?’., because, > མཁས་པ wise one, འི་ of, ཡོན་ཏན་ excellent quality, / དེ་ them, ལས་ from, / འབྱུང་ originate, །།

A wise master is the one to always be relied on, because excellent qualities of a wise one originate from them. 

 

2. 

 

ཚེ་འདི་ལ་དྲིན་ཆེ་ཤོས་རང་གི་མ་ཡིན་ཏེ། མའི་དྲིན་ཅི་ཙམ་ཡོད་ཅེ་ན། ལུས་བསྐྱེད་པའི་དྲིན་དང་། དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་དྲིན་དང་། སྲོག་བྱིན་པའི་དྲིན་དང་། འཇིག་རྟེན་བསྟན་པའི་དྲིན་དང་བཞི་ཡོད་དོ། །

ཚེ་འདི་ this life, ལ་ in, / དྲིན་ཆེ་ཤོས་ the kindest one, / རང་གི་ one's own, མ་ mother, / ཡིན་ is, ཏེ and, ། >  མའི་དྲིན་ mother's kindness / ཅི་ཙམ་ how many, / ཡོད་ there is, ཅེ་ན if one says/asks, ། >  ལུས་ body, -  བསྐྱེད་པ have given/grown, འི་ of, དྲིན་ kindness,དང་ and, ། དཀའ་བ་ hardship, - སྤྱད་པ have faced/performed, འི་ of, དྲིན་ kindness,དང་ and, ། སྲོག་ life [force], - བྱིན་པ have given, འི་ of, དྲིན་ kindness, དང་ and, ། འཇིག་ རྟེན་ world, - བསྟན་པ have shown, འི་ of, དྲིན་ kindness, དང་ and, བཞི་ four, / ཡོད་ there are/is, དོ། ། (finishing particle),  

The most kind one in this life is one’s own mother, and if [one] asks, ‘How many [ways of] a mother’s kindness are there?’, there are four: the kindness of having given birth to the body, the kindness of having faced difficulties, the kindness of having given life-force, and the kindness of having shown the world.

 

3.

 

འཕགས་པའི་བྱང་སེམས་རྣམས་གང་ན་གནས་ཤེ་ན་མི་གནས་པའི་ས་ན་གནས་སོ།།

འཕགས་པའི་བྱང་སེམས་ Noble Bodhisattva, རྣམས་ (plural marker), / གང་ན་ where, / གནས་ abide, ཤེ་ན་ if asks/say, > མི་གནས་པའི་ས་ non-abiding state, ན་ in, / གནས་ abide, སོ།། (finishing particle), །།

If [one] asks, ‘Where do the Noble Bodhisattvas abide?’, it is in the non-abiding state.

​

​